چگونه تغذیه متعادل باعث بهبود جوانه‌زنی، گلدهی و پر شدن مغز می‌شود؟
تعادل صحیح بین عناصر پرمصرف (Macronutrients) و کم‌مصرف (Micronutrients) برای دستیابی به بهترین عملکرد در هر محصول ضروری است. کمبود حتی یک عنصر غذایی می‌تواند باعث کاهش عملکرد محصول شود.
تغذیه متعادل ضروری است:
قانون حداقل (Liebig’s Law of the Minimum) که معمولاً به‌صورت ساده «قانون بشکه» نامیده می‌شود، بیان می‌کند که رشد گیاه نه توسط مجموع عناصر، بلکه توسط کمترین عنصر که به عنوان عامل محدودکننده عمل می‌کند، تعیین می‌شود. این مفهوم اغلب با تصویر یک بشکه نشان داده می‌شود که در آن، هر تخته‌ی بشکه نمایانگر یکی از مواد غذایی یا عوامل محدودکننده‌ی رشد است.
عناصر غذایی پرمصرف (Macronutrients)
مقدار زیادی از عناصر غذایی توسط گیاه جذب می‌شود تا کانوپی درخت را بسازد و به‌عنوان ذخیره در گیاه باقی بماند. به طور مثال در یک هکتار باغ بادام، حدود ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن داخل ریشه‌ها ذخیره می‌شود و تقریباً همین مقدار هم در برگ‌ها و شاخه‌های درخت وجود دارد. بخشی از این نیتروژن پس از زمستان دوباره در گیاه به جریان افتاده تا تولید زودهنگام برگ‌ها، رشد درخت، تشکیل جوانه‌های گل و میوه، و پر شدن دانه را تقویت کند. در کنار نیتروژن، مقادیر قابل‌توجهی از سایر عناصر غذایی نیز مورد نیاز هستند. به ویژه عنصر کلسیم که در تقویت ساختار گیاه اهمیت زیادی دارد، به‌طوری‌که در یک باغ فندق تقریباً ۴۰۰ کیلوگرم در هر هکتار کلسیم مورد نیاز است.
در هر فصل، حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از عناصر غذایی ذخیره‌شده در اندام‌های درخت از طریق هرس و ریزش برگ‌ها به خاک بازمی‌گردند و این موضوع باید هنگام محاسبه نیاز کودی در نظر گرفته شود.
نیتروژن
نیتروژن باید در تمام طول فصل رشد به‌طور مداوم در دسترس گیاه باشد، چون مقدار زیادی از آن همراه با محصول برداشت شده از مزرعه خارج می‌شود. به‌طور معمول، برای هر تن دانه برداشت‌شده، بین ۸٫۵ تا ۵۰ کیلوگرم نیتروژن از مزرعه خارج می‌شود. این مقدار بسته به نوع درخت متفاوت است؛ مثلاً درخت بادام بیشترین نیاز به نیتروژن را دارد. در زمان پر شدن مغز میوه، مقدار نیتروژن در بافت میوه ابتدا کاهش می‌یابد، اما با کند شدن رشد میوه دوباره افزایش پیدا می‌کند. این افزایش به تشکیل پروتئین و بالا رفتن عملکرد محصول کمک می‌کند. بنابراین، نیتروژن باید همیشه در طول فصل برای جذب در دسترس گیاه باشد.
فسفر
فسفر اگرچه به مقدار کمتری نسبت به سایر عناصر مورد نیاز است، اما نقش حیاتی در حفظ مجموعه‌ای از فرآیندهای رشد دارد؛ این عنصر به ویژه برای تقویت رشد ریشه‌ها در مراحل رشد و توسعه درخت، ضروری است.
پتاسیم
پتاسیم، مشابه نیتروژن، به مقدار زیادی برای رشد درخت مورد نیاز است. این عنصر نه‌تنها در حمایت از رشد عمومی درخت نقش دارد، بلکه در مراحل رشد و توسعه مغزها (مثل بادام و پسته) نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. کودهای پتاسیمی معمولاً می‌توانند کمی دیرتر از کودهای نیتروژنی مصرف شوند، اما این تأخیر الزامی نیست و بسته به شرایط می‌تواند متفاوت باشد. میزان برداشت پتاسیم در محصولاتی مثل بادام و پسته تقریباً برابر با نیتروژن است، اما در گردو، فندق این مقدار کمتر است. بنابراین، در برنامه‌ریزی تغذیه‌ای باید نوع محصول و میزان برداشت عناصر غذایی به‌دقت در نظر گرفته شود تا عملکرد مطلوب حاصل شود.
کلسیم
میزان کلسیم درخت می‌تواند تا حدود ۴۵۰ کیلوگرم در هر هکتار برسد، با این حال مقدار کمی از آن همراه با برداشت مغزها از سیستم خارج می‌شود. کلسیم نقش مهمی در رشد مناسب میوه‌ها دارد؛ بنابراین، در باغ‌های بالغ، کودهای کلسیمی باید به‌گونه‌ای مصرف شوند که جذب سریع و استفاده مستقیم توسط میوه را هدف قرار دهند.
اگرچه سطح منیزیم در بیشتر باغ‌ها معمولاً کافی است، اما برای حفظ عملکرد و کیفیت محصول، مصرف آن به‌صورت منظم ضروری است.
گوگرد
گوگرد معمولاً همراه با کودهای پتاسیمی و به‌صورت سولفات پتاسیم مصرف می‌شود؛ به همین دلیل، مصرف گوگرد بصورت تک عنصری کمتر ضرورت دارد.
ریزمغذیها (Micronutrients)
اگرچه گیاهان برای رشد و افزایش عملکرد به مقدار بسیار کمتری از ریزمغذیها نیاز دارند، اما این عناصر در تقویت رشد بخش‌های اصلی و حیاتی گیاه نقش دارند. آهن بیشترین جذب را در بین ریزمغذیها دارد، اما معمولاً در بیشتر باغ‌ها کمبود آن مشکل‌ساز نیست؛ مگر اینکه خاک خیلی قلیایی باشد و جذب آهن برای گیاه سخت شود.
عناصر بور و روی برای رشد سالم بافت‌های گیاه، گرده‌افشانی موفق و تشکیل میوه، ضروری هستند و باید قبل از شروع گلدهی به‌طور کامل در دسترس گیاه باشند. بهترین زمان مصرف کودهای بور و روی، پیش از مصرف کودهای نیتروژنه در بهار یا پاییز است. کود روی معمولاً بعد از برداشت محصول در هنگام خزان استفاده می‌شود. این کار باعث می‌شود جوانه‌ها بهتر رشد کنند و در فصل بعد عملکرد بهتری داشته باشند.
منبع: وب سایت یاراویتا yara.co.uk
