دستورالمعل نمونه برداری برگ گیاهان زراعی
دستورالعمل نمونه‌برداری از خاک
تجزیه خاک
تجزيه خاك براي تمام محصولات كشاورزي اساس توصيه كودي مي‌باشد. نمونه‌هايي كه از مزارع آزمايشي گرفته مي‌شود از اهميت خاصي برخوردار است. چه اين نمونه‌ها اساس آزمايشات را تشكيل مي‌دهند. نمونه‌هاي خاك از نظر مقدار مواد غذايي و ساير مواد مربوطه مورد تجزيه قرار مي‌گيرند.
نمونه خاک
ايده‌آل‌ترين نمونه خاك بايستي حداقل 400 گرم وزن داشته باشد مگر اينكه مقدار بيشتر از 400 گرم درخواست شده باشد. نمونه‌ها بايستي داخل يك پاكت پلاستيكي ريخته شود و خود داخل پاكت ديگري قرار گيرد. اطلاعات هر نمونه را بايستي طوري روي پاكت نوشت كه پاك نشده و بتوان آن را خواند. اطلاعات بايستي شامل محل نمونه‌برداري، نام زارع يا مشتري و نوع محصول باشد.
به‌عنوان يك قاعده كلي مزارعي كه تا 10 هكتار وسعت داشته باشند را به‌عنوان يك واحد نمونه‌برداري مي‌توان محسوب كرد. با توجه به اين نكته كه كل مزرعه از بابت جنس خاك، نوع زراعت قبلي و نوع كود استفاده شده يكسان باشد. مزارع بزرگ و مزارعي كه از يك‌دستي برخوردار نيستند بايد به قطعات كوچكتر يك‌دست تقسيم و از هر قسمت جداگانه نمونه‌برداري كرد.
وسايل مورد نياز نمونه‌برداري
1- مته نمونه‌برداري چرخشي (در صورت در دسترس نبودن بيل و يا بيلچه ترجيحا" از جنس ضدزنگ)
2- سطل پلاستيكي بزرگ
3- پاكت پلاستيكي نمونه‌برداري
4- برچسب بزرگ
نمونه‌برداري از خاك باغات مركبات و ميوه‌جات
نمونه‌اي كه به آزمايشگاه‌هاي فوسين ارسال مي‌گردد بايستي نماينده تمامي منطقه‌اي باشد كه در آن آزمايش پياده مي‌گردد. زمين محل آزمايش بايستي كاملاً يكنواخت بوده و هيچ تفاوت آشكاري در آن ديده نشود. براي تهيه يك نمونه بايستي در مسيري به شكل "w" در سطح مزرعه نمونه‌هاي فرعي تهيه گردد.
توصيه مي‌شود كه براي تهيه هر نمونه 20 تا 30 نمونه فرعي گرفته شود. نمونه‌هاي فرعي بايستي كاملاً مخلوط شده و از آن يك نمونه 400 گرمي براي ارسال به آزمايشگاه تهيه شود.
مسير گرفتن نمونه‌هاي فرعي
نمونه‌برداري خاك براي باغات مركبات وميوه‌جات بايستي از عمق 25 تا 30 سانتيمتري تهيه گردد و قبل از نمونه‌برداري پنج سانتيمتر از پوشش روي خاك برابر شكل زير كنار زده شود.
در باغات مركبات و ميوه‌جات تهيه نمونه‌هاي فرعي بايستي به روش "w" شكل باشد و محل گرفتن آنها بايستي از محيط اطراف برابر شكل زير باشد. نمونه‌برداري بايستي از منطقه‌اي در زير تاج درخت گرفته شود.
نمونه‌ها بايستي طوري از زمين اطراف درخت گرفته شود كه نماينده خاك پاي درخت باشد. قابل توجه است كه خاك بين رديف درختان وضعيت متفاوتي از خاك زير درخت دارد. بايستي بخاطر داشت كه وسائل نمونه‌برداري طوري تميز باشد كه مانع آلودگي نمونه‌ها گردد. همچنين نمونه‌برداري نبايستي بعد از كود پاشي صورت گيرد.
محل آزمایش
نمونه خاك بايستي نماينده منطقه مورد آزمايش باشد. شرايط منطقه مي‌بايست يكنواخت باشد. اندازه مزرعه آزمايشي با توجه به روش مصرف فرآورده و همچنين هدف آزمايش كه تحقيقاتي و يا ترويجي باشد متفاوت است.
طرز نمونه‌برداري از خاك مزارع
1- انتخاب مسير نمونه‌برداري
با استفاده از شكل W مي‌توانيم مسير نمونه‌برداري خود در مزرعه را تعيين كنيم. با توجه به شكل‌هاي پايين W فرضي را طوري روي زمين تصوير مي‌كنيم كه شروع و پايانش دور از محل ورود به مزرعه باشد و همچنين از نقاطي كه نمايانگر كل زمين نيست نيز نگذرد (مثل كنار پرچين‌ها، محل انبار شده كود حيواني، محل‌هاي آغشته به ذغال و خاكستر چوب و غيره).
2- چگونگي انجام عمل نمونه‌برداري
در مسير W فرض شده بر روي زمين حداقل 20 نمونه (و نه به هيچ وجه كمتر) با فاصله‌هاي مناسب به شرح زير برمي‌داريم. ابتدا 5 سانتيمتر رويه خاك را كاملاً كنار مي‌زنيم كيلو از خاك در عمق 15 سانتيمتري (15 سانتيمتر بعد از برداشتن 5 سانتميتر رويه خاك) را برداشته داخل سطل پلاستيكي مي‌ريزيم.
بنابراين حداقل بيست بار نمونه‌برداري حدود 10 كيلوگرم خاك داخل سطل است. خاك داخل سطل را به‌خوبي به‌هم مي‌زنيم و سعي مي‌كنيم خاكي از درون سطل بيرون نريزد از خاك مخلوط شده داخل سطل بيشتر از نصف كيسه پلاستيكي نمونه‌برداري (حدود 1000-750 گرم) را پرمي‌كنيم و سر كيسه را محكم مي‌بنديم. سپس روي كيسه برچسب زده، مشخصات مزرعه از قبيل جنس خاك، نوع محصول، محصول مورد كشت در آينده، كشت قبلي، اسم مزرعه، محل مزرعه، تاريخ نمونه‌برداري و نام نمونه‌بردار را ذكر مي‌كنيم.
نكات كلي و مهم در نمونه‌برداري
1- خاك نمونه‌برداري شده نمي‌بايست حاوي برگ و ساقه گياهان باشد.
2- قبل از شروع به نمونه‌برداري از تميز بودن وسايل نمونه‌برداري (مته يا بيل، بيلچه، سطل) مطمئن شويم.
3- بعد از دادن كود به زمين نمونه‌برداري نكنيم. بهترين زمان نمونه‌برداري بعد از برداشت محصول است.
4- يكي از مهمترين نكات اطمينان از صحت مشخصات ذكر شده بر روي برچسب است.
دستورالعمل نمونه‌برداری برگ گیاهان زراعی
مقدمه
از تجزيه برگ نمي‌توان براي پيش‌بيني احتياجات فصلي گياهان به مواد غذايي استفاده نمود، زيرا سطح مواد غذايي در برگ بسته به زمان، مرحله رشد، شرايط محيطي مي‌تواند تغيير نمايد. از تجزيه برگ تنها براي تشخيص مشكلات تغذيه‌اي گياه در مقطع خاصي از زمان استفاده مي‌گردد. تجزيه خاك قابل اعتمادترين روش براي پيش بيني عناصر غذائي در دسترس است.
وسايل مورد نياز نمونه‌برداري
1- قيچي
2- كيسه پلاستيكي نمونه‌برداري
3- برچسب بزرگ
طرز نمونه‌برداري
ابتدا مسير نمونه‌برداري به شكل فرضي "w" (همانند مسير نمونه‌برداري خاك مزارع) انتخاب مي‌شود. در هر نقطه انتخاب شده براي نمونه‌برداري چندين برگ كه هم سن و از لحاظ مرحله رشدي مشابه هستند انتخاب مي‌شود. معمولاً برگ‌هايي كه به اندازه واقعي خود رشد كرده باشند و دور از نقطه رشد گياه باشند ترجيح داده مي‌شود.
تنها از برگ نمونه گرفته شود نه از ساقه و ريشه. از برگ‌هاي له و يا پاره شده، آلوده به آفات، بيماري‌ها و يا ساير عوارض استفاده نگردد. از نمونه‌برداري برگ‌هاي گل آلوده و يا آغشته به خاك خودداري شود.
پس از انتخاب نمونه‌ها، برگ‌ها را كاملاً با هم مخلوط نموده و از آنها به اندازه‌اي كه يك پاكت پلاستيكي را پر كند انتخاب مي‌گردد.
اگر برگ‌ها خيس هستند آنها را با يك پارچه يا آب خشك‌كن خشك نماييد. سپس روي كيسه اتيكت بزنيد و مشخصات مزرعه، تاريخ و ساير اطلاعات لازم را ثبت كنيد. نمونه‌هاي مختلف را جدا از يكديگر نگه داريد.
توجه:
نمونه‌برداري از برگ بايستي قبل از اولين محلول پاشي و ده روز پس از دومين محلول پاشي از كليه تيمارها و شاهدها جداگانه صورت گيرد.
نمونه‌هاي برگ و علوفه از گياهان زراعي و نباتات علوفه‌اي
نمونه‌برداري از برگ گياهان زراعي
از تجزيه برگ نبايستي براي پيش‌بيني احتياجات فصلي مواد غذايي استفاده نمود، چونكه سطح مواد غذايي برگ بسته به فصل رشد، مرحله رشد، شرايط غالب رشدي متفاوت است. از تجزيه برگ تنها براي تشخيص مشكلات تغذيه‌اي گياه در مقطع بخصوصي از زمان استفاده مي‌گردد. تجزيه خاك از قابل اعتمادترين روشها براي پيش‌بيني وضعيت خاك مزرعه در فصل كشت است. از روش نمونه‌برداري كه براي خاك شرح داده شده است براي برگ استفاده مي‌گردد. در هر نقطه تعداد زيادي برگ هم‌سن گرفته خواهد شد. ترجيحاً از برگ‌هاي توسعه يافته اوليه و خارج از محل رشد گرفته شود.
تنها از برگ نمونه گرفته شود نه از ساقه و ريشه. از برگ‌هاي كوبيده شده و يا پاره شده آلوده به آفات، بيماري‌ها و يا ساير عوارض استفاده نگردد. از نمونه‌برداري از برگ‌هاي گل‌آلوده و يا آغشته به خاك خودداري شود. برگ‌ها را كاملاً با هم مخلوط نموده و از آنها به اندازه‌اي كه يك پاكت پلاستيكي پر شود انتخاب مي‌گردد. اگر برگ‌ها خيس هستند آنها را با يك پارچه آب خشك‌كن خشك نماييد، اتيكت بزنيد. نمونه‌هاي مختلف را جدا نگه داريد.
توجه:
نمونه‌برداري از برگ بايستي قبل از اولين محلول پاشي و ده روز پس از دومين محلول پاشي صورت گيرد.